බෞද්ධ ශී‍ලය යනු කුමක්ද?
ධර්මය ගැන කියැවීමෙන්.ඇසීමෙන් හා කල්පනා කිරීමෙන් ඒ සම්බන්ධයෙන් මූලික විශ්වාසයක් ඇතිවූ විට මාර්ගය අනුගමනය කිරීම පිළිබඳ පළමු පියවරවල් ගත හැක. මෙයින් අදහස් කරන්නේ කෙනෙකු ලෝකයෙහි ගත කරන ජීවිතය හසුරැවන සදාචාර ධර්ම පිළිබඳ විමර්ශනයකි. බුදු දහමෙහි අරමුණවූ සිත දියුණු කිරීම හා නිදහස් කිරීම පිළිබඳ කරැන අභ්‍යන්තර ජීවිතයට සම්බන්ධ වූවකි. එම අභ්‍යන්තරය ජීවිතය දෙසට හැරීමට පළමුව බාහිර ජීවිතයද සකස්කර ගැනීම අවශ්‍යය. මෙහිදී සියල්ල පෙනෙන තරම් සරල නොවන බව යලිත් කිව යුතුය. බෞද්ධ සදාචාරය වෙනත් අන් නීති සමූහයක් මෙන් සැලකිය නොහැකිය. යමක් තෝරා ගැනීමේදී එය තෝරා ගත් විට එය හඳුනා ගැනීම සඳහා නුවණද විවේක බුද්ධියද වර්ධනය වී තිබිය යුතුය. අධිෂ්ඨාන ශක්තිය වර්ධනය කිරීමත් විවේක බුද්ධිය වර්ධනය කිරීමත් යන දෙක අතරින් බුදු දහම පළමු වැන්නට වඩා දෙවැන්න කෙරෙහි අවධානය දක්වයි. අන්ධයකු මෙන් දක්වන කීකරැකම ගැන බුදු දහම ධෛර්යයක් නො දීම එයට හේතුවයි. එහෙයින් කිසියම් පුද්ගලයකු තමා අනුගමනය කරන්නේ නුවණට හුරැ නො වන පිළිවෙතක් යයි අවබෝධ වන තෙක්, ඔහුට රැචි වූ ඒ මාර්ගය අත්හැර දැමීමට සාමාන්‍යයෙන් නො පෙළ‍‍ඹේ.
බෞද්ධ සදාචාරය යනු ඇත්ත වශයෙන් ම ස්වාභාවික සදාචාරයකි. එය පදනම් වී තිබෙන්නේ පුද්ගලයා ගේ ක්‍රියාවල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් අත්දැකීම් ඇසුරින් ලත් අවබෝධය හා එක් මඟක් වෙනුවට අන් මඟක් තමා විසින්ම කරැණු සහිතව තෝරා ගැනීම කෙරෙහිය. මෙහිදී බාහිර නියෝජිත‍යකුගේ පිහිට පතන්නේ නැත.දෙවියන් වහන්සේගේ අණ පිළිපැදීමට ද කියන්නේ නැත. එසේ ම භය හෝ ප්‍රේමය ද සම්බන්ධ නො වේ. අදාල වන්නේ අත්හදා බැලීමෙන් හා විමසීමෙන් යුතුව කරන ලද තෝරා ගැනීම මත පදනම් වූ අවබෝධය පමණය.
බොද්ධයන් විසින් තමන්ගේ සදාචාර පද්ධතිය ඉදිරිපත් කරන පාඨයන්හි මේ ආකල්පය ප්‍රකට වේ. මෙහි නීතියක් නැත. එසේම කළ යුතුය නොකළ යුතුය යන විධානයක් ද නැත. ශික්ෂණයට අදාළ රීති කිහිපයක් බාර ගැනීමට බෞද්ධයාට ආරාධනාවක් කරනු ලැබේ. සමඟිය හා සතුට සොයනු කෙනෙකුට අත්‍යාවශ්‍ය සේ සැලකිය යුතු නිහඬ ආත්ම විශ්වාසය ලබා ගැනීම සඳහා ශික්ෂණයට අදාළ නීති ප්‍රයෝජනවත් යයි ඔහුට පෙනී යා හැකිය. මෙහිදී නීති දායකයෙක් නැත. අණ කිරීමක් නැත. එහෙත් මෙහි විද්‍යාමාන වන්නේ සාමාන්‍ය බුද්ධියට ද සමාජ පටිපාටියට ද යොමු කරන ලද ඉල්ලා සිටීමකි.
බුදුන් වහන්සේ ගේ ඉගැන්වීමෙහි පදනම ලෙස පවත්නා සදාචාර අංශය තැනී තිබෙන්නේ පන්සිල් මඟිනි.
1.පණ ඇති සතුන්ට හිංසා කිරීමෙන් වැළකීමේ සිල් පදය සමාදන් වෙමි.
2.නුදුන් දෙය ගැනීමෙන් වැලකීමේ සිල් පදය සමාදම් වෙමි.
3.ඉඳුරන් වැරදි ලෙස භාවිතා කිරීමෙන් වැළකීමේ සිල් පදය සමාදන් වෙමි.
4.වැරදි වචනයෙන් වැළකීමේ සිල් පදය සමාදන් වෙමි.
5.මනස අඳුරැ කිරීමට සිහි මුලාවට හේතුවන මත් පැන් මත් ද්‍රව්‍ය ගැනීමෙන් වැලකීමේ සිල් පදය සමාදන් වෙමි.
පළමු සිල් පදයෙන් ජීවිතයේ සම්භාව්‍යත්වය අරභයා ක්‍රමයෙන් වැ‍ඩෙන සුළු වැටහීමක් ගම්‍ය වෙයි. 'නොමැරිය යුතුය' යි බෙහෙවින් පරවර්තනය කරනු ලබන මේ සිල්පදය ප්‍රාණීන් නො මනා ලෙස භාවිත කිරීම පීඩාවට පත් කිරීම හෝ කවර විධිහකින් හෝ හිංසා කිරීම නැවැත්විය යුතු බව ප්‍රකාශ කරයි. මරණයට පත් කිරීම හෝ අනවශ්‍ය ලෙස මැරීමෙන් වැළකීම ඉන් අදහස් කරන්නේ යයි මුලදී පෙනි යන්නට ඉඩ ඇත. එහෙත් ක්‍රම ක්‍රමයෙන් මේ ශික්ෂණයට අදාල රීතිය අළුත් වැදගත් කමක් දැරීමට ආරම්භ කරයි.
මගේ කුසගින්න නිවා ගැනීමෙන් ලැබෙන සොම්නස සඳහා ප්‍රාණින්ගේ ජීවිතය කැප කළ යුතුද, මා ශෝභන ලෙස සැරසීමට ඝාතනය කළ සතුන්ගේ සම් හාණ්ඩ ආදිය හාවිත කළ යුතුද යන ප්‍රශ්නය පැන නගී. එවිට ප්‍රශ්නය වඩා ගැඹුරට විහිදෙයි මගේ බලා පොරොත්තු බිඳ දමන විට හො මා අවඥාවට ලක් කරන විට හෝ මගේ මාරක චේතනා වලට කුමක් සිදු වන‍්නේද? මා අප්‍රිය කරන කිසිවකු පීඩනයට පත් වූ විට මට දැනෙන රහසිගත ප්‍රීතිය කුමක්ද? බෞද්ධ සදාචාර පද්ධතියෙහි පළමු වැනි සිල් පදය රැකීමට වගකීමෙන් යුක්තව උත්සාහ දරන විට ඔහු තුළ ගැටළු මෙන්ම සැක ද රාශියක් එන්න එන්නම මතුවෙයි. එහෙත් එවැනි ප්‍රශ්න ප්‍රතිඵල සහගතය. මුලදී ඇත්ත වශයෙන්ම මේ ප්‍රශ්න නිසා ජීවිතය අවුල් සහගත විය හැකිය. එහෙත් ක්‍රම ක්‍රමයෙන් මේ ප්‍රශ්න වලට මුහුණ දී ජීවිතය තුළින් විසඳා ගන්නා විට ඔහු ගේ ජීවිතයට අළුත් වැදගත් කමක්ද නව ආකල්පයක් ද උදාවෙයි. තමා කෙරෙහිද අනුන් කෙරෙහිද ගෞරවය පිළිබඳ නව හැඟීමක් ඔහුගේ චින්තනය තුළ පැතිර යයි.
දෙවැනි සිල් පදයෙන් අදහස් කරන්නේ නුදුන් දේ ගැනීමෙන් වැළකීමයි. මෙහිදී ද 'සොරකම් නොකරනු' යයි දැක්වෙන පහසු අර්ථ විවරණය පැහැදිලි ලෙසම ප්‍රමාණවත් නොවේ. ඉන් අදහස් කෙරෙන්නේ, සජීවී වස්තු කෙරෙහි දැක්වීමට පළමු වැනි සිල් පදයෙන් අනුමත කළ ගෞරවය, අජීවී වස්තු හිමියන් වෙත දැක්වීමය. කඩා පැන දුවගොස් යම් යම් දේ ඩැහැ ගැනීම වෙනුවට ඒවා පිරිනමන තෙක් බලා සිටීම අවශ්‍ය ස්වභාවයක් බව 'නුදුන් දේ නොගැනීම' යන සිල් පදය කියා පායි. මේ නිසා අද ප්‍රචලිත වී පවත්නා 'මට උවමනායි' යන ආකල්පය වෙනුවට නියම වූත් විමර්ශනශීලී වූත් ඉවසීමක් පහළ වෙයි. පළමු සිල් පදයෙහි දී මෙන් නුදුන්දේ ගැනීමෙන් වැලකීමේ සිල් පදය රැකීමට ගන්නා අවංක උත්සාහය නිසා ගැඹුරැ ආත්ම විමර්ශනයකට එය තුඩු දෙයි.
තුන් වැන් සිල් පදය බෙහෙවින් අර්ථ දක්වනු ලබන්නේ ලිංගික විෂමාචාරයෙන් වැළකීමක් ලෙසට ය. එහෙත් මෙය එම සිල් පදයේ අංග සම්පූර්ණ අර්ථය නොවේ. මෙහිදී අපට අනුශාසනා කර තිබෙන්නේ කයද, කායික වින්දනයද වැරදි ලෙද භාවිත කිරීමෙන් වැළකීමටය. වැරදි ලෙද ලිංගික සේවනයෙහි යෙදීම මෙන්ම පමණ නොදැන ආහාර ගැනීමද මීට අයත්ය. තුන් වැනි සිල් පදය සමාදන් වන තැනැත්තා ගෙන් සිය සිරැරද, ඉන්ද්‍රියන් ද, ලිංගික අශාවන්ද තමා විසින් මෙහෙයවනු ලබන්නේ කවර ආකාරයටද යන්න ගැන සිහි කල්පනාව යොමු කිරීම අපේක්‍ෂා කරනු ලැබේ.
මේ වනාහි තවුස් පිළිවෙත සඳහා කරනු ලබන ඉල්ලා සිටීමක් නොවේ. ලිංගික ජීවිතයෙන් බැහැර වීමට බෞද්ධයාට බල කර නැත. තමාට සොම්නස දනවන ආහාර ගැනීමෙන් හෝ තමාගේ සිත් ඇද ගන්නා වූද ඇස් කන් පිනවන්නා වූද කලා කෘති හෝ ස්වාභාවික දේ නැරඹීම හෝ ඒවාට සවන් දීමෙන් වැළකීම හෝ ඔහුගෙන් අපේක්‍ෂා කරන්නේ නැත. මෙම සිල් පදයෙන් ප්‍රකාශ කරන්නේ තමගේ ඉන්ද්‍රියන්ගේ ක්‍රියාකාරීත්වයේ ස්වභාවය ද ප්‍රමාණයද ගැන කෙනෙකු නිරන්තර වැටහීමකින් යුක්තව සිටිය යුතු බවය. ඉඳුරන් පවත්නේ ක්‍රියා කරවීමට විනා මැඩ පැවැත්වීමට හෝ වැරදි ලෙස භාවිතා කිරීමට නොවේ. ලිංගික හැසිරීමට ඉඩ ලැබෙන්නේ විවාහය කරණ කොට ගෙන නොව ඔවුනොවුන් කෙරෙහි දැක්වෙන ගෞරවය හා විශ්වාසය නිසාය.බැහැර කිරීමට සිදුවන්නේ හුදෙක් සුඛෝපභෝගීත්වය නොව ඕනෑ දෙයක් ගැන දැඩි ලෙස එල්බ ගෙන යෙදීමෙන් තම සිත එයින් වහල් කර ගැනීමද අනෙක් සතුන්ට හෝ පුද්ගලයන්ට පීඩා ඇති කිරීම යන කාරණාවන්ය.
වැරදි වචනය විවිධාකාර ලෙස හඳුන්වන විස්තර රාශියක් ධර්මයෙහි දැක්වෙයි.බොරැ කීම ඒවා අතරින් එක් කරැණකි. අපවාදය, කේලාම් කීම,ප්‍රලාපය, දුෂ්ට අදහසින් කරන කතා අසන්නන් තුළ ද්වේශය ප්‍රචණ්ඩභාවය ඇති කරවීමේ අරමුණෙන් සිදු කරන කථා, තමාට කියන ලද රහස් එළි දරව් කිරීම ආදිය මේ විස්තර වල ඇතුලත් වෙයි. සතරවන සිල් පදය රැකීමට දරන්නාවූ පරිශ්‍රමයෙන් තම තමා කෙරෙහි දැක්විය යුතු අවංක භාවය ඇති කර ගැනීම පිණිස අනවරත ගවේශණයක් කළ යුතුය.
සයිකෝසියාවෙන් පෙළෙන පුද්ගලයාගේ පටන් තමා ඉදිරිපත් කරන සාමාන්‍ය මතයට පටහැණි තොරතුරැ ඉතාමත් පහසුවෙන් අමතක කරන සාමාන්‍ය පුද්ගලයා දක්වා සිදුවන මේ ක්‍රියාවලිය ඉතා සංකීර්ණය. සතර වන සිල් පදය රැකීමට ගන්නා වූ අවංක උත්සාහය නිසා, සමහර දේවල් අපට අමතක වන්නේ කෙසේද අප කියන දෙය සමහර විට අනෙක් අය වැරදි ලෙස අර්ථ විවරණය කරන්නේ කෙසේද යන ප්‍රශ්ණ මතු කිරීමට සිදු වෙයි. එය සිදුවන්නේ අප තුළ පැහැදිලි බවක් නො පවත්නා නිසාද? එසේත් නැත්නම් අප තේරැම් ගැනීමට ඔවුන් අසමත් වීම නිසාද? කිසියම් කතාවක් අප නැවත කියන විට ඊට අතිරෙක අලංකාර පිවිසෙන්නේ කෙසේද? ආදී වූ කරැණු වඩාත් ලංව පරීක්‍ෂා කිරීමට මෙමඟින් අවස්ථාව සැලසෙයි.අප ළඟ සිටින කවරෙකුට හෝ අපගේ හැඟීම් කියා පෑමට යුහුසුළු වීමට පෙර,ඔවුන්ට පවසන දේ ගැන කල්පනා කාරී වෙමු. පවසන දෙයින් ඔවුන් තුළ කවර ප්‍රතිඵල ඇති වේදැයි විමසිලිමත් වෙමු.මේ දේවල් පැවසීමෙන් ඔවුන්ට හෝ අපට හෝ හානියක් වන්නට ඉඩක් ඇත්දැයි සිතා බලමු.
වැරදි වචනයෙන් වැළකීම එතරම් පහසු කටයුත්තක් නොවේ. මේ අතින් මුළුමනින්ම සාර්ථක වී ඇත්තේ ඉතාම ටික දෙනෙකුන් පමණි. මේ සතරවැනි සිල්පදය සුළු වශයෙන් හෝ රකින්නේ නම් මෙය රැකීමට පටන්ගත් වහාම ඉන් අප තුල ඇතිවන වෙනස අපට දැන ගැනීමට හැකිය. වේගයද ශබ්ද නැගීමද නැවතීමට පටන් ගන්නා හෙයින් මෙහි දී අපගේ ජීවිත වඩාත් මෘදු වන බවද නිහඬවන අපට දැනේ. මේ ගැන අඩුවෙන් සඳහන් කරන්නේ නම් සවන් දීම සඳහා අපට පෙරට වැඩි කාලයක් ලැබෙන බව සඳහන් කළ හැක.
මුළු බෞද්ධ සදාචාර පද්ධතියම අර්ථ විවරණය කිරීමට අදාළ වන ඉඟියක් පස් වැනි සිල් පදයෙහි ගැබ්ව ඇත.'මනස අඳුරැ කිරීමට සිහි මුලාවට හේතුවන' දේවල් වලින් වැලකීම.සදාචාරය පිළිබඳ බෞද්ධ සංකල්පය අනුව හානිකර ලෙස සැලකිය යුත්තේ උවමනාවෙන් ම මනස අඳුරැ කර ගැනීමය. මෙම සිල් පදය මඟින් නිරෝගී භාවය,තීරණ ගැනීමේ ශක්තිය,බුද්ධිමත් භාවය දුර්වල නොවී පවත්වාගෙන යාමටද කළ කෝලාහල, හදිසි අනතුරැ, අපවාද, තිරිසන් ගති ආදියෙන් වැලකී නිවැරදි දිවි පෙවෙතක් ගත කිරීමටද පිටු වහලක් ලබා දෙයි.
බුදුන් වහන්සේගේ ප්‍රධාන ඉගැන්වීම යනු භාවනා ක්‍රමයකි. එහි අරමුණ වන්නේ සිත පිරිසිඳු කොට එ මඟින් ඥානය හා ප්‍රඥාව පහළ කරගැනීම හා බාධාවකින් තොරව ඒවා පිළිබිඹු කිරීමට ද සැලැස්වීම ය. මේ සඳහා අත්‍යාවශ්‍ය සූදානම් වීමක් වශයෙන් සැක හා අවිනිශ්චිත භාවය හිර කර තබන, ලෝකය ඇති සැටියෙන් නොව අන් අයුරකින් බැලීමට මඟ පාදන, මානසික දෘෂ්ටියෙහි පැහැදිලිකමට හාණි පමුණුවන, එසේම මනස අඳුරැ කිරීමට හේතුවන මත් පැන් මත් ද්‍රව්‍ය ගැනීමෙන් වැලකී තමා හික්මවා ගැනීමට මේ පස් වැනි සිල් පදය හේතු වෙයි.
තෙරුවන් සරණයි පිංවත් ඔබට !.ඔබ ගේ සියලු යහපත් අදහස් සියල්ල ඉටු වේවා.එසේම ඔබට ඇතිවෙන්නට තියෙන්නා වූ සියලු ම දුක් දුරු වේවා සියලූම භය දුරු ේවා සියලූම රෝග දුරු වේවා වාසනාවන්ත සැපවත් ජීවිතයක් ගත කිරීරීමට තුනරුවන් ගේ පිහිට ලැබේවා කියා මෙත් සිතින් පතන්නෙමි. තෙරුවන් සරඅ!.